Ledeganckstraat
II. STRAAT
De K. L. Ledeganckstraat hoort bij de citadel- en parksite.
Het verkavelingsplan van J. Hofman (1876) voorzag -naast de nieuwe Rijksnormaalschool (RNS)- in de aanleg van de Hofbouwlaan, Normaalschoolstraat (nà de verdwijning van het bastion van de "Heuverpoort") en K. L. Ledeganckstraat (de straat kreeg haar naam pas in 1882). De krant van 18 juli 1882 meldt: “De plankieren langsheen het Rijksnormaalschoolgebouw zijn al gelegd en men is ook bezig de weg in het midden te maken voor de paarden en de rijtuigen”.
Vanaf 1875 werden de buitenste delen van de, in 1870 door de Stad Gent aangekochte, Citadel gesloopt voor de aanleg van de woonstraten rondom het park.
Hofman-plan (1876): Normaalschool, Ledeganckstraat (horizontaal) & glacis.
De stippellijn is de rand van het militair domein of de kam van het glacis.
Bastion B3 in de RNS-binnentuin. Bastion B4 aan het dierenasiel en de vijver.
Aan de zuid-oostelijke kant van het militair domein lag het officierenverblijf in bastion B3 (de borstwering is op 30m afstand van de RNS-muren, de hoogte 15m boven de grachtbodem). Ernaast de bastiongracht (20m breed) en de bedekte weg (10m breed) met kam (9m boven de grachtbodem), vlakbij de RNS-muren. Dus een sterk geprofileerde RNS-binnentuin. De 60° RNS-hoek is deze van het bastion (= saillant, punt).
Bastion 3, gracht & bedekte weg lagen in de RNS-binnentuin. De 60°-hoek van het bastion wordt bepalend voor de vorm van het RNS-gebouw. De Ledeganckstraat is getraceerd ten zuiden/langs de RNS, doorheen de voormalige wapenplaats, richting poort. Het ravelijn lag in de latere/huidige Plantentuin.
De hoek van het RNS-gebouw en de ligging van de Ledeganckstraat, gevormd door het vroegere bastion.
Een weg van de citadelpoort 3-4 naar de Zwijnaardsesteenweg voor soldaten, karren en paarden.
Vlak buiten het militair domein kwam de RNS-zuidvleugel, naast de kam, op het glacis, op de legerweg. De K. L. Ledeganckstraat kwam parallel met de RNS-zuidvleugel, mogelijks gedeeltelijk op het parcours van de dienstdoende legerweg -indien niet té steil onder of vlakbij de kam- en werd getraceerd tussen de Zwijnaardse- en Kortrijksesteenweg (waar nu het standbeeld voor Koning Boudewijn staat). In 1884 werd de straat ingekort tot aan de Hofbouwlaan. Het terrein had een sterke natuurlijke helling: oost-west (4m/300m) en noord-zuid (3m/30m).
Vόόr de huidige plantentuin was er een wapenplaats. De Ledeganckstraat werd er dwars doorheen getrokken. Ter hoogte van de vijver van de plantentuin lag het driehoekig ravelijn, die de toegangspoort (in de courtine, tussen bastions B3 en B4) beschermde. 150 Jaar geleden moet deze legerweg tussen citadelpoort en Zwijnaardsesteenweg al enige drukte gekend hebben.
Wereldtentoonstelling 1913, Paviljoen Senegalees Dorp, op de hoek K. L. Ledeganckstraat/Hofbouwlaan.
De krant "Gazette van Gent" (3 juni 1913) schrijft hierover: “Het Senegalees Dorp, de attractie gevestigd tegen de normaalschool, is voorwaar één der zonderlingste delen van de Wereldtentoonstelling. Al degenen die het bezocht hebben zijn het eens om dat te verklaren. Men ziet daar de 150 inwoners allerlei streken uitoefenen en het is volstrekt een schouwspel voor families. ... Men mag er zonder achterdocht met kinderen heen gaan, want voor hen is het nog leerzamer. het Uitvoerend Comiteit heeft beslist dat degenen die in het bezit zijn van een abonnement maar 50 centiemen zullen betalen om het zo belangrijk dorp te bezoeken.”.
Het Senegalees dorp in aanbouw (1913).
Links: Affiche voor het Senegalees dorp.
Linksonder: Het Senegalees dorp tijdens de Wereldtentoonstelling van 1913.
Rechtsonder: Plaats van het Senegalese dorp tegenwoordig (07/2014).
De Senegalezen, die op verschillende (Wereld)tentoonstellingen te zien waren, brachten vaak dezelfde activiteiten. Eén ervan was telkens een doopsel (na een geboorte). "Op 19 juni zal in het Senegalees Dorp een doop plaatshebben! Ziedaar een zeker niet alledaagse gelegenheid om de zwarten volop in feest te zien." (Gazette van Gent, 16 juni 1913)
Een virtueel bezoek aan de Wereldtentoonstelling van 1913 kan via "Gent 1913 Virtueel". Wandel langs de botanische tuin, loop binnen in het Senegalees dorp, ...
Bezoekers aan het Senegalees dorp, met op de achtergrond het Botanisch Instituut van de Plantentuin.
Expo-attracties in het Citadelpark.
Ook de bomen hebben hun verhaal.
De krant van 13 oktober 1891 noteerde: “Dieven hebben een dertigtal kiekens gestolen bij de artilleriekapitein in de Fortstraat. Slechte kerels hebben in de Ledeganckstraat een boom afgebroken en verscheidene andere beschadigd”.(-II.1-)
De Ledeganckstraat voor 1955: brede voetpaden en veel bomen.
De straat was oorspronkelijk een lommerrijke beukenstraat. In 1955 echter, werden de 3m brede voetpaden versmald ten voordele van de auto. De beuken werden gerooid en vervangen door 61 Japanse kerselaars, waarvan er na 35 jaar -wegens beschadiging door auto’s en fietsen- amper nog één derde overbleef.
In 1990 bleken “kerselaars en woonplezier uitgebloeid”.
Er kwam niet direct een oplossing tegen de oorzaak van de parkeeroverlast, maar wel een halvering van het bomenbestand en verdubbeling van de autostandplaatsen tot 140. Groen saldo: slechts 30 sierperelaars (van het Pyrus calleriana 'Cantecleer'-ras), beschermd door gegalvaniseerde beugels.
Voor de fruitliefhebber: de bomen werden gekozen voor hun opgaande groeivorm en weelderige bloei, en niet zozeer voor de vruchten die ze bieden. Doch, niettegenstaande het sierperen zijn, kunnen ze toch gebruikt worden om te verwerken tot gelei, sap of cider. Getest, zie onderstaand recept.
De Ledeganckstraat en omgeving in 1956 (toen de Heuvelpoort nog een rustige rotonde was).
De Karel Lodewijk Ledeganckstraat door de jaren heen:
Boven, de straat in de jaren 1950 (vermoedelijk '54-'55).
Onder, de straat in april 2015.
Recept kweeperengelei "Ledeganckstraat"
- 1,5 kg Kweeperen
- Sap van 5 appelsienen = ongeveer 500 cl.
- 1 kg Suiker
- 2 Pakjes Pec
- De ongeschilde peren ontpitten en in stukken snijden.
- Alle stukken net onder water zetten en gedurende 2 uren op een heel zacht vuur aan de kook brengen.
- 1 Nacht laten afkoelen.
- Het geheel door een dubbelde neteldoek zeven.
- De overgebleven pulp nog eens 45 minuten in 750 cl. vers water laten koken.
- Ook deze pulp door de dubbele neteldoek zeven.
- Totaalresultaat: zo'n 1,5 liter kweeperensap.
- Voeg hierbij het sinaasappelsap (geeft dus een totaal van ongeveer 2 liter sap) en de Pec toe, en warm deze mix op.
- Pas wanneer dit sapmengsel warm is, de suiker toevoegen en alles aan de kook brengen.
- Vervolgens 3 minuten laten doorkoken, van het vuur halen en onmiddellijk in potjes gieten.
(-II.1-) Uit verzameling krantenknipsels “Citadelpark” (2004, E. De Keukeleire).